معرفی و تاریخچه رشته پزشکی مولکولی

Asclepiades of Bithynia (124-40 پ.م.) پزشکی یونانی بود که پیشنهاد کرد که بدن انسان از مولکول ها و فضاهای خالی تشکیل شده است و بیماری ها در اثر تغییر شکل یا موقعیت مولکول های بیمار ایجاد می شوند. او اولین کسی بود که تقسیم بندی مهم بیماری ها را به حاد و مزمن انجام داد و اولین پزشک شناخته شده ای بود که در مورد آنچه امروزه به عنوان پزشکی مولکولی شناخته می شود صحبت کرد.

پزشکی مولکولی حوزه وسیعی است که در آن از تکنیک‌های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، بیوانفورماتیک و پزشکی برای توصیف ساختارها و مکانیسم‌های مولکولی، شناسایی خطاهای بنیادی مولکولی و ژنتیکی بیماری و توسعه مداخلات مولکولی برای اصلاح آنها استفاده می‌شود. دیدگاه پزشکی مولکولی بیشتر بر پدیده ها و مداخلات سلولی و مولکولی تاکید دارد تا تمرکز مفهومی و مشاهده ای قبلی بر روی بیماران و اندام های آنها. در نوامبر 1949 لینوس پاولینگ، هاروی ایتانو و همکارانشان با ارائه مقاله "کم خونی سلول داسی؛ یک بیماری مولکولی" در مجله Science زمینه را برای ایجاد رشته پزشکی مولکولی فراهم کردند.

پزشکی مولکولی از جمله علومی است که در چند سال اخیر پیشرفت های شگرفی داشته است. باتوجه به سیر تحول علوم مولکولی و سلولی در دهه های اخیر، مطالعه مکانیزم مولکولی بیماری ها تاثیر قابل توجهی در تشخیص و درمان بیماریها داشته است. همچنین باتوجه به پیشرفت های سریع در شاخه های علوم پزشکی و افزایش اطلاعات در زمینه های مختلف علوم پایه منجمله ژنتیک، بیولوژی مولکولی، ایمنی شناسی، بیوشیمی، میکروب شناسی و ... لزوم رشته ای که بتواند از نقاط مشترک علوم فوق در جهت تشخیص و درمان بیماری ها استفاده نماید از اهمیت ویژه و منحصر به فردی برخوردار است. لذا تلفیق خلاقیت و انتقال دانش پزشکی مولکولی از طریق ترکیب آموزش و پژوهش پایه و بالینی نقش بسزایی در گسترش مرزهای دانش پزشکی ایفا خواهد نمود و لزوم آشنایی و درک کامل مفاهیم پزشکی در سطح سلولی و مولکولی در مراکز تحقیقاتی و آموزشی دانشگاهی بیانگر اهمیت و ضرورت تربیت متخصصان در مقطع دکترای تخصصی در رشته پزشکی مولکولی می باشد. متخصصین در رشته پزشکی مولکولی این قابلیت را دارا می باشند که از نقاط مشترک علوم پایه در جهت تشخیص و درمان بیماری ها استفاده نمایند و با توجه به این توانمندی در تعداد زیادی از دانشگاه های معتبر دنیا فعالیت نمایند.